Teobromina – cudowny składnik czekolady

Słyszeliście kiedyś o teobrominie? Nie?! Jeśli nadal myślicie, że to co najwyżej zgrabne imię dla kotki, koniecznie odłóżcie wszystko na bok i przeczytajcie ten artykuł! Bo z pewnością spożywaliście ją nie raz. Konkretnie, za każdym razem, kiedy sięgaliście po czekoladę! Co w niej takiego niezwykłego, że warto jej poświęcić oddzielny artykuł? Częstujcie się wiedzą!

Teobromina – co to takiego?

Teobromina to naturalny związek chemiczny należący do grupy alkaloidów purynowych, który występuje przede wszystkim w ziarnach kakaowca, ale można ją również znaleźć w mniejszych ilościach w liściach herbaty, yerba mate i orzeszkach kola. Choć w jej nazwie znajdziemy „brom”, bez obaw! Teobromina nie ma nic wspólnego z tym szkodliwym pierwiastkiem. Mało tego, ma niezwykle dobroczynny wpływ na nasz organizm. Nazwa teobromina pochodzi od greckich słów „theos” (Bóg) i „broma” (pokarm), co oznacza „pokarm bogów”. Ten związek jest blisko spokrewniony z kofeiną, ale jego działanie na organizm jest łagodniejsze i dłużej się utrzymujące.

Teobromina w tak dużym stężeniu w postaci naturalnej występuje tylko w ziarnie kakao! W dużej mierze właśnie dlatego czekolada (która ją zawiera) może wręcz nas uzależniać i powodować poczucie błogości i lekkiego pobudzenia. Wzór chemiczny teobrominy noszę na szyi, a także na ciele w postaci tatuażu. Właśnie dlatego, iż symbolizuje cudowne właściwości czekolady!

Dobroczynny wpływ teobrominy

W organizmie teobromina jest wchłaniana niemalże bezpośrednio po spożyciu. Nie musimy zbyt długo czekać, by odczuć jej wieloaspektowe działanie na nasze ciało i umysł!

1. Stymulacja umysłu

Czujesz zmęczenie pracą umysłową? Masz trudne zadanie do rozwiązania? Sięgnij po ciemną czekoladę! Zawarta w niej teobromina ma właściwości stymulujące, podobnie jak kofeina, ale działa bardziej subtelnie i długotrwale. Działa na centralny układ nerwowy, poprawiając koncentrację i zdolności kognitywne bez nadmiernej stymulacji, co sprawia, że jest idealna dla osób, które potrzebują lekkiego pobudzenia umysłowego. W odróżnieniu od kofeiny, teobromina rzadziej powoduje uczucie niepokoju czy rozdrażnienia, co czyni ją bardziej przyjazną dla osób wrażliwych na kofeinę.

2. Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego

Jednym z najważniejszych efektów działania teobrominy jest jej korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Teobromina działa jako łagodny środek rozszerzający naczynia krwionośne (wazodilator), co pomaga bardzo szybko obniżyć ciśnienie krwi i poprawić krążenie. Działa także na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, co może wspierać zdrowie serca i zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

3. Działanie moczopędne

Teobromina wspomaga pracę nerek, ma również właściwości moczopędne. Konkretnie, zwiększa wydalanie moczu. Może to być pomocne w przypadku zatrzymywania płynów w organizmie oraz przy obniżaniu ciśnienia krwi. Działanie to wspiera oczyszczanie organizmu z toksyn oraz nadmiaru soli, co może mieć pozytywny wpływ na ogólny stan zdrowia.

4. Wspieranie zdrowia psychicznego

Badania sugerują, że teobromina może poprawiać nastrój dzięki zdolności do podnoszenia poziomu serotoniny, neuroprzekaźnika związanego z uczuciem szczęścia i zadowolenia. Spożywanie kakao bogatego w teobrominę może więc działać jako naturalny antydepresant, co przyczynia się do poprawy zdrowia psychicznego.

Sportowcy suplementują teobrominę!

Warto wspomnieć, że teobromina znalazła zastosowanie także wśród sportowców, ponieważ udowodniono, iż jej spożycie może wspomóc efektywność treningów. Wynika to głównie z pobudzającego działania tej substancji, które poprawia przepływ krwi do mięśni, wspierając lepsze dotlenienie organizmu. Teobromina pozytywnie wpływa także na procesy metaboliczne, przyspieszając spalanie tkanki tłuszczowej, co czyni ją przydatnym wsparciem zarówno dla osób trenujących, jak i dążących do utraty masy ciała. Dlatego w wielu sklepach z zdrową żywnością i suplementami dla osób u[uprawiających sport znajdziecie teobrominę w kapsułkach!

Przeciwwskazania do spożywania teobrominy

Chociaż teobromina jest stosunkowo bezpieczna dla większości ludzi, można ją przedawkować. Zbyt duże jej ilości mogą wywoływać skutki uboczne, takie jak: silne bóle głowy, pocenie się czy drżenie rąk. Oprócz tego istnieją pewne grup osób, które powinny zachować ostrożność:

• Osoby z nadciśnieniem: Mimo że teobromina może obniżać ciśnienie, jej spożycie w dużych ilościach może być problematyczne dla osób z nadciśnieniem lub chorobami serca.
• Ciąża: Kobiety w ciąży powinny ograniczyć spożycie teobrominy, gdyż jej długotrwałe efekty na rozwój płodu nie są do końca zbadane.
• Nadwrażliwość na stymulanty: Osoby wrażliwe na kofeinę mogą również odczuwać niepożądane efekty po spożyciu teobrominy, takie jak nerwowość czy bezsenność.
• Zwierzęta domowe: Teobromina jest toksyczna dla psów i kotów, ponieważ ich organizm nie potrafi jej szybko metabolizować, co może prowadzić do zatrucia, a nawet śmierci.

Ile teobrominy w kakao?

Kakao jest bogatym źródłem teobrominy. Jej zawartość zależy od rodzaju produktu kakaowego:

• Ziarna kakao: Zawierają od 1% do 2,5% teobrominy.
• Czekolada gorzka: Im wyższa zawartość kakao, tym więcej teobrominy. Typowa gorzka czekolada (70-85% kakao) zawiera około 500-600 mg teobrominy na 100 g.
• Czekolada mleczna: Zawiera znacznie mniej teobrominy – około 100-150 mg na 100 g.
• Kakao w proszku: Jest jednym z najbogatszych źródeł teobrominy, często zawierając do 2% tej substancji.

Umiarkowane spożycie, wynoszące od 50 do 300 mg dziennie, może poprawiać koncentrację, nastrój, krążenie i wydolność fizyczną. Jednak nadmiar teobrominy może prowadzić do skutków ubocznych, takich jak przyspieszone bicie serca, nerwowość czy problemy trawienne. Za bezpieczną ilość uznaje się do 500 mg dziennie, lecz wrażliwość na teobrominę jest indywidualna, dlatego w przypadku osób bardziej wrażliwych wskazana jest niższa dawka.

A to ciekawe!

Teobromina może działać jako środek przeciwkaszlowy poprzez hamowanie aktywności nerwów odpowiedzialnych za odruch kaszlu. Ponadto może poprawiać kondycję szkliwa w zębach. A gdyby tego było mało, zostało udowodnione, iż  teobromina przyczynia się do długotrwałego i spokojnego snu. 

Porównanie Teobrominy z Kofeiną

Teobromina i kofeina są blisko spokrewnionymi alkaloidami, ale ich działanie na organizm człowieka różni się w kilku kluczowych aspektach:

1. Intensywność pobudzenia: Kofeina działa silniej i szybciej na ośrodkowy układ nerwowy, powodując większą stymulację i wyraźny wzrost energii. Teobromina działa łagodniej i dłużej, co może być korzystne dla osób, które chcą uniknąć nadmiernej stymulacji.
2. Efekty na ciśnienie krwi: Kofeina może prowadzić do podwyższenia ciśnienia krwi, podczas gdy teobromina ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne, co może pomóc obniżyć ciśnienie.
3. Czas działania: Kofeina ma krótszy czas działania, co oznacza szybszy wzrost energii, ale też szybszy spadek (tzw. „zjazd”). Teobromina działa dłużej i bardziej stabilnie, co zapewnia łagodniejsze efekty.
4. Działanie diuretyczne: Obie substancje mają działanie moczopędne, ale teobromina jest silniejszym diuretykiem niż kofeina.

Bibliografia

1. McShea, A., Ramiro-Puig, E., Muñoz-López, M., & Castell, M. (2008). „Theobromine in Cocoa and Chocolate: A Review of the Evidence on Its Potential as a Health Benefit”. The Journal of Nutrition.
2. Mitchell, E. S., Slettenaar, M., vd Meer, N., Transler, C., Jans, L., Quadt, F., & Berry, M. (2011). „Differential Contributions of theobromine and caffeine on mood, psychomotor performance and blood pressure”. Psychopharmacology, 216(4), 435-445.
3. Nehlig, A. (2013). „The Neuroprotective Effects of Cocoa Flavanol and Theobromine: A Review”. International Journal of Food Science & Technology.
4. Spadafranca, A., Martinez Conesa, C., Sirini, S., & Testolin, G. (2010). „Effect of dark chocolate on plasma epicatechin levels, DNA resistance to oxidative stress and total antioxidant activity in healthy subjects”. The British Journal of Nutrition, 103(7), 1008-1014.